Taksimde bir haftasını tamamlayan “gezi parkı” eylemleri şu an için Türkiye’nin 48 ilinde ateş misali kavurucu ve bir o kadar da yakıcı eylemlere dönüşen ve sembolü “Topçu Kışlası” olan olayın adı…
Topçu kışlası tarihteki simgesel durumunu ve üstlendiği misyon itibari ile de sanırım iktidarın da mesaj anlamında iştahını kabartan bir tarihi miras olarak öne çıkmış durumda…
Şimdi iktidarın neden bu kışlada ısrar ettiğini anlamaya çalışalım.
Taksim Kışlası 1780 yılında Osmanlı padişahıIII. SelimzamanındaSelimiye Kışlası’nın Avrupa yakasındaki karşılığı olarak,Balyan AilesindenKrikor Balyantarafından yapıldı. Ertesi yılKabakçı Mustafa İsyanın da tahrip olan bina, döneminde onarıldı. Bina birkaç kez yangın geçirdikten sonra dönemindeTophane MüşiriDamat Gürcü Halil Rifat Paşa’nın gayretleriyle 19. yüzyıl mimari üslubunda ve çok gösterişli olarak yeniden yapıldı. Uzun avlusu ve geniş kanatları olan iki katlı yapının köşelerinde ve her cephesinin ortasında üç katlı yüksek bölümleri vardı.RusveHintmimarilerinden izler taşıyan yapının iki anıtsal giriş kapısı Harbiye Caddesi ve Talimhâne Caddesi cephelerinin tam ortalarında bulunuyordu.
Osmanlı ordusunun modernleştirilmesi sürecinde önemli bir rol oynadı ve en şatafatlı günlerini yaşadı.Sultan Abdülaziz`in 1864 yılında Mısır seyahati dönüşünde kışlayı ziyaret edip kışlada yemek yemesi, kışla tarihinde önemli bir olay olarak kayıtlara geçti.
- Abdülhamid’in istibdat dönemi kapanıp, II. Meşrutiyet yeniden ilan edildikten hemen sonra taassup seviyesinde dine bağlı gruplar “din elden gidiyor.” nidaları ile rejime karşı isyan çıkardılar ve dışarıdan İngiltere’den destek aldılar. İngilizlerin böyle bir ayaklanmayı teşvik etmesinin sebebine gelindiğinde Berlin Antlaşması sonrası, Osmanlı’nın kendi ekseninden uzaklaşıp, hızla rakibi Almanya eksenine doğru kaymasıydı. İsyanıDerviş Vahdedi`nin yayımladığı İngilizler tarafından finanse ve himaye edilen, yer yerPrens Sabaheddin`in Adem-i merkeziyetçi görüşlerine de yer verenVolkan Gazetesikörüklüyordu.
12 Nisan`ı13 Nisan`a bağlayan gece,Taksim Kışlası`ndaki Avcı Taburuna bağlı askerler subaylarına karşı ayaklanarak kendilerine önderlik eden din adamlarının peşindeHeyet-i Mebusan`ın önünde toplandılar ve ülkeninşeriatagöre yönetilmesini istediler.Hüseyin Hilmi PaşaHükümeti ayaklanmacılarla uzlaşma yolunu seçti ve hükümet üyeleri tek tek istifa etti. İsyancıların kurduğu yeni hükümet İngilizler tarafından desteklendi.
Adliye Nâziri Nâzım Paşa İttihatçı Ahmet Rıza Bey sanılarak isyancılar tarafından linç edildi. Aynı şekilde Lazkiye mebusu Arslan Bey de gazeteci Hüseyin Cahid sanılıp öldürüldü.
İsyandan sonra önemini yitiren kışla, 1913`te Sanayi ve Ticaret Şirket-i Milliye-i Osmaniye`ye satıldı. Binanın orta kısmındaki eğitim alanı futbol sahası haline getirildi ve uzun yıllar futbol maçları ve çeşitli gösteriler için kullanıldı. Kışla,I. Dünya Savaşı`nın ardından işgal edilen İstanbul`daki Fransız kuvvetlerinin yönetiminde bulunanSenegalliaskerlere tahsis edildi.
Cumhuriyetin ilanındansonra da kışlanın avlusundaki futbol sahası futbol karşılaşmaları için kullanılmayı sürdürdü ve kışlaTaksim Stadıadını aldı.1923yılındaTürkiye Millî Futbol Takımıilk resmi maçını bu sahada Romanya`ya karşı yaptı.
İşte bu Taksim’de yaşanan mücadelenin böyle radikalleşmesinin müsebbibinin tarihin yeniden ve yeniden ders almayan toplumlara defa’at ile ders verme arzusunda kaynaklandığını düşünüyorum…
Uzm. Umut C. Karadoğan